Cukrzyca może skraść wzrok

Cukrzyca to choroba cywilizacyjna XXI wieku. Według szacunków choruje na nią ponad
3 mln osób w Polsce, a aż 21 tysięcy umiera rocznie z powodu jej powikłań. Długoletnia, źle wyrównywana choroba powoduje również znaczne pogorszenie wzroku, a nawet jego utratę.

Cukrzyca to choroba metaboliczna, charakteryzująca się przewlekłą hiperglikemią, czyli podwyższonym poziomem cukru we krwi. Hiperglikemia nie jest jednak jedynym powikłaniem cukrzycy. Wyróżnić możemy także hipoglikemię (zbyt niski poziom cukru we krwi), kwasicę ketonową (dochodzi do niej wskutek niedoboru lub braku insuliny), a także kwasicę mleczanową (stan zwiększonej kwasowości krwi).

Hiperglikemia wpływa negatywnie na funkcjonowanie całego organizmu, powodując liczne późne (przewlekłe) powikłania cukrzycy. To m.in. choroby serca (w tym zawał mięśnia sercowego), nefropatia cukrzycowa, neuropatia cukrzycowa, stopa cukrzycowa i udar mózgu. Wśród schorzeń narządu wzroku występujących u chorych na cukrzycę wymienić można zaćmę czy też jaskrę wtórną. Jednak to retinopatia cukrzycowa, nazywana również ?cukrzycową chorobą oczu?, jest jednym z najczęściej spotykanych powikłań ? cierpi na nią każdy chory na cukrzycę typu 1 oraz aż 60 proc. chorych na cukrzycę typu 2.

O retinopatii cukrzycowej mówimy wówczas, gdy utrzymujące się zbyt wysokie stężenie glukozy we krwi doprowadza do uszkodzenia naczyń krwionośnych siatkówki oka. Choroba, która może doprowadzić do całkowitej utraty wzroku, zazwyczaj przebiega bezobjawowo.
U niektórych chorych mogą jednak wystąpić m.in.: pogorszenie widzenia, słabsze widzenie w nocy, zaburzenia ostrości wzroku, mroczki przed oczami, obrzęk siatkówki, a nawet nagła utrata wzroku. Retinopatia cukrzycowa, choć sama jest powikłaniem cukrzycy, może powodować dalsze powikłania i prowadzić do kolejnych stanów chorobowych, takich jak: odwarstwienie siatkówki, nowotworzenie naczyń w tęczówce, wylew do ciała szklistego, jaskra neowaskularyzacyjna.

U pacjentów cukrzycowych często diagnozowany jest również zespół suchego oka spowodowany albo niewystarczającą produkcją łez przez gruczoły, albo nadmiernym odparowaniem filmu łzowego. W konsekwencji prowadzi to do stanu zapalnego spojówki, który wywołuje łańcuch objawów takich jak uczucie obecności ciała obcego w oku czy wrażenie piasku pod powiekami, zmęczenie, pieczenie, zaczerwienienie. W miarę postępu choroby dyskomfort z nią związany staje się stałym towarzyszem pacjenta. Zdarza się niekiedy, że zespół suchego oka bywa mylony z innymi schorzeniami oczu, np. alergią oczu. Dlatego zawsze warto skonsultować się z lekarzem okulistą, który zaproponuje odpowiednią terapię – tłumaczy Profesor Jerzy Szaflik z Centrum Mikrochirurgii Oka Laser.

Jedyną metodą leczenia retinopatii cukrzycowej jest fotokoagulacja laserowa. Jedynie zniszczenie naczyń krwionośnych z niedokrwieniem oraz wysięków zapobiega dalszemu pogarszaniu się wzroku i odwarstwieniu siatkówki. W przypadku zaawansowanej retinopatii u chorych, u których doszło do wylewów krwi do ciała szklistego, stosuje się również witrektomię, a więc usunięcie ciała szklistego wraz z wylewem.

Osoby chore na cukrzycę powinny poinformować o tym okulistę, który poza dokładnym sprawdzeniem ostrości widzenia wykona również angiografię fluoresceinową oraz OCT. Badania te pozwolą sprawdzić, jak bardzo zaawansowana jest już choroba oraz czy występuje obrzęk plamki. Należy pamiętać, że jeśli cukrzyca jest prawidłowo leczona i nie występują znaczne wahania poziomu glukozy we krwi, to retinopatia pojawia się później i rozwija znacznie wolniej. Powstanie zmian cukrzycowych na dnie oka jest jednak nieuniknione. Dlatego też jest niezwykle istotne, by osoby cierpiące na cukrzycę badały oczy przynajmniej raz na sześć miesięcy.